The 25th day of August, 1751, about two in the afternoon, I, David Balfour, came forth of the British Linen Company, a porter attending me with a bag of money, and some of the chief of these merchants bowing me from their doors. Two days before, and even so late as yestermorning, I was like a beggar-man by the wayside, clad in rags, brought down to my last shillings, my companion a condemned traitor, a price set on my own head for a crime with the news of which the country rang. Today I was served heir to my position in life, a landed laird, a bank porter by me carrying my gold, recommendations in my pocket, and (in the words of the saying) the ball directly at my foot.
There were two circumstances that served me as ballast to so much sail. The first was the very difficult and deadly business I had still to handle; the second, the place that I was in. The tall, black city, and the numbers and movement and noise of so many folk, made a new world for me, after the moorland braes, the sea-sands and the still countrysides that I had frequented up to then. The throng of the citizens in particular abashed me. Rankeillor’s son was short and small in the girth; his clothes scarce held on me; and it was plain I was ill qualified to strut in the front of a bank-porter. It was plain, if I did so, I should but set folk laughing, and (what was worse in my case) set them asking questions. So that I behooved to come by some clothes of my own, and in the meanwhile to walk by the porter’s side, and put my hand on his arm as though we were a pair of friends.
At a merchant’s in the Luckenbooths I had myself fitted out: none too fine, for I had no idea to appear like a beggar on horseback; but comely and responsible, so that servants should respect me. Thence to an armourer’s, where I got a plain sword, to suit with my degree in life. I felt safer with the weapon, though (for one so ignorant of defence) it might be called an added danger. The porter, who was naturally a man of some experience, judged my accoutrement to be well chosen.
‘Naething kenspeckle,’ said he; ‘plain, dacent claes. As for the rapier, nae doubt it sits wi’ your degree; but an I had been you, I would has waired my siller better-gates than that.’ And he proposed I should buy winter-hosen from a wife in the Cowgate-back, that was a cousin of his own, and made them ‘extraordinar endurable.’

© Sphere Books Limited, 1893/1972.

David Balfour heeft aardig wat geld geërfd uit het familiekapitaal. Maar zijn leven is hij nog niet zeker: hij wordt verdacht van het (mede) uitvoeren van een moord. Dus gaat hij proberen om erachter te komen wat zijn kansen zijn bij een eventueel proces tegen zijn persoon.
Maar dan ziet David op een dag een prachtige verschijning: de mooie Catriona, dochter van een Schotse verzetsstrijder. Maar wel een Highlander (dus van de andere partij dan die waar David toe behoort).
David krijgt het nu druk. Hij moet in Edinburgh overleggen met advocaten en rechtsgeleerden over het komende proces, hij heeft ook nog afgesproken om zijn oude vriend Alan Beck in het bos te treffen – en hij wil de mooie Catriona opnieuw spreken.
Als dat alles uiteindelijk meer of minder lukt, besluit David te gaan studeren voor advocaat. En waar kun je dat beter doen dan in het Hollandse Leiden? Dus gaat David naar Nederland.
Maar toevallig gaat Catriona (gedwongen) mee. En dat is misschien niet zo’n verstandige stap …

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

Robert Louis Stevenson

Jaar van uitgave:

1893

Aantal pagina's:

302

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1750-1800

Plaats van handeling:

UK (Scotland) en Nederland (Rotterdam, Leiden)

Bijzonderheden:

Een roman in 2 getitelde delen en in 30 getitelde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman eveneens ‘Catriona’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De avonturenroman ‘Catriona’ is tevens een historische roman. Dat maakt dit verhaal lastiger dan zijn voorganger (Kidnapped), want Robert Louis Stevenson gaat nu veel dieper in op de geschiedenis van Schotland in de periode 1750-1800: een tijd die gekenmerkt werd door (burger)oorlogen en onlusten in Schotland. Je moet echt een doorzetter zijn om deze jeugdroman te lezen.

WAT MOET JE WETEN?

‘Catriona’ begint waar Kidnapped ophield. David Balfour heeft het geld en het kasteel van zijn familie geërfd en hij is dus rijk, maar tijd om daarvan te genieten heeft hij niet. Hij wordt nog altijd beschuldigd van een moord (die hij niet pleegde). En om dat allemaal uit te leggen vertelt Mr Stevenson heel veel over Schotland in de periode 1750-1800. Over de bezetters (de Britten), over de ‘bevrijders’ (de Fransen) en over de strubbelingen tussen Schotse Highlanders en Schotse Lowlanders (geen koeien, maar mensen …). Tevens geeft Stevenson aan hoe de verschillen tussen die Schotten niet alleen de politiek , maar ook de taal betreffen: Lowlanders spraken Engels (met een Schots accent) en Highlanders spraken Gaelic (een veel oudere taal dan het Engels).

DE TAAL

De taal van ‘Catriona’ is goed te lezen, maar ze stelt wel de nodige eisen aan de lezer. Regelmatig worden er Schots-Engelse woorden gebruikt (‘kirk’ voor ‘church’ en ‘bairn’ voor ‘Child), maar die zijn vaak goed te begrijpen uit de context. (‘Hollanders’ zullen ‘kirk’ zeker herkennen, net zoals Friezen dat met ‘bairn’ hebben).
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte.
Let wel: ‘Catriona’ is lastiger te lezen dan het vorige deel over David Balfour.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de jeugdroman niet altijd even gemakkelijk.
Dat geldt zeker ook voor het verhaal zelf. Het verhaal is veel lastiger te begrijpen dan de voorganger (Kidnapped) omdat er veel meer geschiedenis in verweven zit. Er wordt heel veel uitgelegd – waarschijnlijk te veel voor een aantal lezers.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Catriona’ een boek met een literair niveau B 4e en een taal-(ERK-)niveau B2.

 

Schrijfstijl:

Het verhaal is spannend, maar nogal breed uitgesponnen. Robert Louis Stevenson maakt duidelijk hoe zeer de mensen en de geschiedenis van zijn Schotland hem aan het hart gingen.

Actie:

De jeugdroman ‘Catriona’ bevat een verhaal met veel actie.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1750-1800. Het verhaal begint op het moment dat de vorige roman (Kidnapped) eindigde.

Plaats:

De setting van ‘‘Catriona’ is Schotland en Nederland. David reist eerst nog wat rond in Edinburgh en in de Schotse Hoog- en Laaglanden, maar later reist hij naar Nederland om in Leiden te studeren. Daar bezoekt hij tijdens zijn reis de steden Helvoetsluys, Rotterdam, Delft en The Hague voordat hij in Leyden aankomt. De Nederlanders komen er bij Mr Stevenson niet al te goed af: ze worden ‘nasty’ of ‘beastly’ genoemd en wonen in een ‘horrible country’. Maar schoon en netjes zijn ze wel …

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘‘Catriona’: hoe zal de relatie tussen David en Catriona zich ontwikkelen?

Verteller:

De roman heeft een ik-verteller wat soms zorgt voor een onbetrouwbaar perspectief.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Catriona’ zijn:
• David Balfour, David Campbell of the House of Shaws: de ik-verteller, een 17-jarige Schotse jongeman die na de dood van zijn ouders op zoek ging naar zijn adellijke familieleden. David Balfour behoort als Lowlander bij de clan van de Campbells, de aartsvijanden van Hooglandse clans zoals de Stewarts. David spreekt alleen Engels – maar wel met een Schots accent. Na veel avonturen is hij nu een rijk man, maar hij is nog wel een verdachte bij een moordzaak;
• Catriona Drummond: een jongedame wiens vader gevangen is gezet. David is erg onder haar indruk (en zij vindt hem ook aardig). Het probleem is dat zij bij de Highlanders hoort – dus bij een voor David vijandige groep;
• Alan Breck (Stewart): een Schotse vrijheidsstrijder die onder de Franse koning vocht (vaak tegen de Engelsen). Als lid van de Stewarts en als vrijheidsstrijder voor de Highlanders is hij de tegenpool van David. Alan spreekt vloeiend Gaelic, de oude taal van de (Keltische) Highlanders.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Catriona’ zijn:
• James More (Drummond Macgregor): de vader van Catriona, een eigenwijze man. Wanneer David hem ontmoet zit hij gevangen in Edinburgh;
• Neil of the Tom (‘son of Duncan’): een man die Catriona bijstaat (in opdracht van haar vader);
• Lord Advocate Grant of Prestongrange: de advocaat die bij het proces tegen de opstandelingen betrokken is. Prestongrange heeft drie aardige dochters;
• Juristen: Charles Stewart the Writer, Mr Balfour (een oom van David), Sheriff Brown of Colstoun, Mr Miller, Robert Macintosh, Pilrig;
• Miss Barbara Grant: de oudste dochter van Lord Prestongrange;
• Simon Fraser, Lord of Lovat: de aanklager in het proces tegen Alan en David;
• Mrs Ogilvy, Lady Allardyce: de vrouw bij wie Catriona in huis woont;
• Anderen: Lieutenant Hector Duncansbij (militair), Captain Hoseason (kapitein van het zeilschip ‘Covenant’), Mr Erskine (Sheriff of Perth), Black Andie Dale (beheerder van een vervallen gevangenis), Mr en Mrs Gebbie (begeleiders van Catriona op het schip naar Europa), Captain Sang (de kapitein van het schip), Sandie Sprott (een Schotse handelaar in Helvoetsluys).

Website:

https://en.wikipedia.org/wiki/Catriona_(novel)

Film:

‘Catriona’ is verfilmd onder de titel ‘David and Catriona’.

Overig:

‘Catriona’ is het vervolg op de historische jeugdroman Kidnapped. Beide boeken werden verfilmd als ‘David and Catriona’.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Robert Louis Stevenson.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Black Arrow van Robert Louis Stevenson
• The Cone-Gatherers van Robin Jenkins
• The Phantom Piper van Garry Kilworth

Citaat:

The rain passed ere day; it was but a sloppy morning as we came into the town of Delft. The red gabled houses made a handsome show on ether hand of a canal; the servant lasses were out slestering and scrubbing at the very stones upon the public highway; smoke rose from a hundred kitchens; and it came upon me strongly it was time to break our fasts. (p.231)

Vragen over het boek:

1. Waarom neemt David voor een tijdje afscheid van zijn rijkeluisleventje?
2. Hoe ontmoeten David en Catriona elkaar?
3. Hoe wonen David en Catriona in Leiden en hoe ervaren zij de stad?
4. Komt het uiteindelijk goed tussen Catriona en David? Waar blijkt dat uit?