Ahead of them the road runs in a long entwined undulation of mud, patched tar and fjords of green, the grassy surfaces rutted and trampled, but the young shoots surgent in the sun; flowers and flowering weed in full regalia, a carnival sight, foxglove highest and lordliest of all, the big furry bees nosing in the cool speckled recesses of mauve and white bell. O sun. O brazen egg-yolk albatross; elsewhere dappled and filtered through different muslins of leaf, an after-smell where that poor donkey collapsed, died and decayed; the frame of a car, turquoise once; rimed in rust, dock and nettle draping the torn seats, a shrine where a drunk and driven man put an end to himself, then at intervals rubbish dumps, the bottles, canisters, reading matter and rank gizzards of the town riff-raff stowed in the dead of night.
`Blackguards,' her father said. He always said that when he passed these dumps and vowed to look into his forefather's deeds and get his ownership straightened out. They walk in silence, the man several leagues ahead, his soft brown hat a greenish shard in the bright sunlight, a bold rapparee, his stride animated with a kind of revelrous frenzy, traffic growing fainter and fainter, a clackety river beyond and in the odd gusts of wind the under-sides of the larches purling up to show ballroom skirts of spun-silver. The road silent, somnolent yet with a speech of its own, speaking back to them, father and child, through trappings of sun and fretted verdure, speaking of the old mutinies and a fresh crime mounting in the blood.
The man carried a measuring tape - one he had borrowed - the girl, a tin can to collect blackberries. It was too early, berries on the stalks showed rawly pink, little excrescences purposing to come forth in a pained fruition. His spirits were buoyant because he was going to sell some of his fallow bogland, put it in plastic containers marked `antiquity' and ship it. The brainwave had hit him the previous evening when he read in the paper about foreigners hankering for bog.

© Weidenfeld & Nicolson / Phoenix Paperbacks, 1996.

Mary woont met haar vader en moeder op een kleine boerderij. Haar moeder is lief en zorgzaam, maar haar vader is een drankzuchtige, handtastelijke bruut. Wanneer de moeder ernstig ziek wordt en later zelfs sterft blijft de dertienjarige Mary alleen bij haar vader in huis wonen.
En dat gaat mis …
Mary komt al snel door haar vader in de problemen. Ze kan niet meer naar school en ze moet zelfs het huis uit. Haar situatie is zodanig in het preutse en zeer katholieke Ierland van die tijd, dat Mary als schuldige wordt aangewezen door de goegemeente. Zij is zwanger, ze zal er dus wel om gevraagd hebben. En een zwangerschap mag nooit worden afgebroken …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Edna O’Brien

Jaar van uitgave:

1996

Aantal pagina's:

298

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1990-2000

Plaats van handeling:

Ierland, platteland

Bijzonderheden:

Een roman in heel veel korte getitelde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman ‘Bij de rivier’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

‘Down by the River’ gaat over het Ierland van de jaren negentig van de vorige eeuw. Maar het had ook over de eeuwen daarvóór kunnen gaan – of zelfs over het decennium daarna. De Poolse paus die wordt genoemd – Paul Johannes Paulus II (1920-2005) was de Rooms-Katholieke kerkelijke leider van 1978 tot zijn dood – overleed in 2005 en pas daarna nam de macht van de kerk in Ierland af – niet zozeer door de dood van die paus, maar veel meer door de toenemende welvaart in Ierland.

WAT MOET JE WETEN?

De roman ‘Down by the River’ gaat over een meisje dat opgroeit in Ierland in een tijd dat de Rooms-Katholieke Kerk het daar volledig voor het zeggen had. Vrouwen (en meisjes) hadden erg weinig in te brengen; velen waren het slachtoffer van mishandeling, of zelf aanranding en verkrachting – en daar werd in veel gevallen niets tegen gedaan. Misstanden werden met de ‘mantel der liefde’ bedekt, ook door de rechterlijke macht. Pas met de afnemende macht van de Katholieke kerk is daar verandering in gekomen.

DE TAAL

De taal van ‘Down by the River’ is goed te begrijpen, maar er wordt vaak veel weggelaten, waardoor je als lezer zelf een invulling aan een handeling moet geven. De taal is verder correct, ondanks de soms confronterende scenes.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn over het algemeen heel kort.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman goed te begrijpen.
Dat geldt zeker ook voor het verhaal zelf. Maar als lezer moet je zelf veel invullen en daardoor is het verhaal op meerdere manieren te interpreteren.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Down by the River’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

De roman is heel speciaal geschreven. Sommige handelingen worden beschreven, andere gebeurtenissen worden besproken in de vorm van een soort flashback: het zijn dan vaak anderen (zoals roddelaars) die wel iets via via hebben gehoord, maar die het fijne niet van de zaak weten. Die manier van vertellen maakt duidelijk hoe bekrompen sommige dorpelingen op het Ierse platteland in die tijd waren – vooral op het gebied van seks en geloof.

Actie:

‘Down by the River’ bevat een verhaal met vrij veel actie. Veel van die gebeurtenissen hebben al plaatsgevonden wanneer erover wordt gesproken: als een speciaal soort flashback dus eigenlijk.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1990-2000.

Plaats:

De setting van ‘Down by the River’ is voornamelijk een dorpje ergens in West-Ierland, in de buurt van een rivier (de Shannon?). Enkele scenes spelen in Galway, in Dublin en in Londen.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Down by the River’: hoe zal het de zwangere Mary vergaan?

Verteller:

De roman heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Down by the River’ zijn:
• Mary MacNamara: een 13-jarig meisje dat met haar ouders op het platteland van West-Ierland woont. Ze gaat naar school, maar ze heeft weinig vriendinnen. Het liefst zou ze naar een kostschool gaan vanwege de agressieve sfeer bij haar thuis;
• Mr James MacNamara: de vader van Mary, een klein boertje en een man die veel drinkt. Hij mishandelt zijn vrouw en hij kan niet van zijn dochter afblijven;
• Mrs Bridget MacNamara: de moeder van Mary. Zij doet haar best alle drie leden van het gezin een goed leven te geven. Maar dat is moeilijk met een agressieve en drankzuchtige man – en het wordt nog erger wanneer Bridget borstkanker krijgt;
• Betty Crowe: een vooruitstrevende vrouw met aanzien die in een groot huis in de buurt woont, een weduwe. James MacNamara noemt haar ‘Countess’, maar dat zal spottend bedoeld zijn;
• Luke: een straatmuzikant in Galway. Hij speelt op een Ierse trommel (bohráin) en hij leeft heel sober. Hij is degene die Mary een paar dagen onderdak verschaft;
• Noni Burke: een roddelende, zeer religieuze dorpelinge. Zij is een behoudende dame die alles en iedereen in het dorp goed in de gaten houdt.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Down by the River’ zijn:
• Tara Minogue: de beste – en vrijwel enige – vriendin van Mary;
• Dorpelingen: Frank Eamonn (een paardenfokker), Dorothy Eamonn (de vrouw van Frank), Sally (een zwangere vrouw), Mrs Morgan (oud-vroedvrouw), Maeve, Sheilagh, Kitty, Lorna, Linda, Olwyn (een waarzegster), Lizzy, Buss (undertaker), Peadar (the vet), Ned (workman), Hock (driver), Paud (farmhand), Dave, Francie (guard), Dympna, Eilie, Murphy (‘Murph’) (guard), Donal (guard), Breed;
• Docenten van de school (en van de nonnenschool) van Mary: Augustine, Sister Aquinas;
• Roizin: een religieuze fanatiekeling die regelmatig het dorp bezoekt;
• Father Gerard: de pastoor van het dorp;
• Chrissie: een klasgenootje van Mary van de nonnenschool;
• Patienten in het ziekenhuis waar Bridget ligt: Greta, Peggy, Patsy;
• Medici en medisch personeel: Nurse Boland, Doc Tom Fogarty, Nurse Ruby,
• Lorna: social worker;
• Mary-Lou: een vriendin van Luke;
• Mona: een zwanger meisje in Londen;
• Reginald: een artiest die kamers verhuurt in Londen;
• Mrs Minogue: de moeder van Tara;
• Justitieel personeel (advocaten, rechters): PJ (‘Jock’), Conor, Judge Martin Cooney, Hugo, Donal (barrister), Tim (junior barrister), Danno, Ronan (solicitor), TP (barrister), Aubrey, Mr Hennesy, Cathal (solicitor), Frank (een rechter die een dochter heeft die Molly heet), Judge Mahoney, Jim (driver), Diarmuid (judge), Judge Hanna, Ambrose;
• Geraldine: de minnares van PJ;
• Guard Fahy, Colm: politiemannen in Galway;
• Veronica Linnihan: een verre nicht bij wie Mary logeren gaat;
• Peggy: een vriendin van Veronica;
• Manus: een zwaargewicht die van de pro-life beweging is;
• Johnnie: een taxichauffeur in Dublin;
• Mrs Winnifred Fitzsimmons en Mr Fitzsimmonds (Mr en Mrs ‘Fitz’): een echtpaar dat Mary onderdak geeft;
• Mrs B: de huishoudster van Mrs Fitz.

Website:

https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/edna-obrien/down-by-the-river/

Film:

De roman ‘Down by the River’ is niet verfilmd.

Overig:

‘Down by the River’ is de dertiende roman van Ms Edna O’Brien, een verhaal dat zich opnieuw op het Ierse platteland afspeelt.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Edna O’Brien.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Scarlet Letter van Nathaniel Hawthorne
• The Bluest Eye van Toni Morrison
• The Color Purple van Alice Walker

Citaat:

‘Why haven’t you had your period?’
‘I don't know.’
‘Why are you vomiting?’
‘Something I ate.’
‘Is that why you went down to the river?’
‘No, I wanted to be dead.’
‘Does your daddy beat you?’
‘No.’
‘Do you love your daddy?’
‘I don’t think I do.’ (p.130)

Vragen over het boek:

1. Wie beschermt wie volgens jou in het gezin: de moeder de dochter of de dochter de moeder? Waar blijkt dat uit?
2. Wat is de rol van de vrouw ‘van buiten’ die Roisin heet?
3. Welke rol speelt Betty in het verhaal?
4. Heeft de roman een bevredigd einde volgens jou? Op grond waarvan trek je die conclusie?