It befell in the days of Uther Pendragon, when he was king of all England, and so reigned, that there was a mighty duke in Cornwall that held war against him long time. And the duke was called the Duke of Tintagil. And so by means King Uther sent for this duke, charging him to bring his wife with him, for she was called a fair lady, and a passing wise, and her name was called Igraine.
So when the duke and his wife were come unto the king, by the means of great lords they were accorded both. The king liked and loved this lady well, and he made them great cheer out of measure, and desired to have lain by her. But she was a passing good woman, and would not assent unto the king. And then she told the duke her husband, and said, I suppose that we were sent for that I should be dishonoured; wherefore, husband, I counsel you, that we depart from hence suddenly, that we may ride all night unto our own castle. And in like wise as she said so they departed, that neither the king nor none of his council were ware of their departing. All so soon as King Uther knew of their departing so suddenly, he was wonderly wroth. Then he called to him his privy council, and told them of the sudden departing of the duke and his wife.
Then they advised the king to send for the duke and his wife by a great charge; and if he will not come at your summons, then may ye do your best, then have ye cause to make mighty war upon him. So that was done, and the messengers had their answers; and that was this shortly, that neither he nor his wife would come at him.
Then was the king wonderly wroth. And then the king sent him plain word again, and bade him be ready and stuff him and garnish him, for within forty days he would fetch him out of the biggest castle that he hath.

© Penguin Random House Company, 1978

Als King Uther Pendragon van Engeland de mooie – maar gehuwde – hertogin van Cornwall, Igraine, ontmoet, wordt er na negen maanden een zoon geboren: Arthur. Deze – ‘onechte’ – zoon van de Engelse koning bewijst zijn recht op de troon door een zwaard uit een steen te trekken, een daad die alleen door de rechtmatige koning van Engeland kan worden verricht.
King Arthur verzamelt allerlei vertrouwelingen als zijn trouwe ridders en metgezellen om zich heen en hij verstevigt de positie van de Britten in het Britse eilandenrijk. In alles wat hij doet wordt hij gesteund door de belangrijkste magiër uit zijn tijd, Merlin. Arthur trouwt met de mooie Guenever. Tot zijn ridders behoren belangrijke edellieden zoals Sir Launcelot, Sir Gareth, Sir Kay, Sir Tristram, Sir Gawain en Sir Galahad. Al deze ridders beleven avonturen waarin ze de macht van hun koning versterken en overwinningen boeken, zelfs wanneer ze tegen de sterkste tegenstanders of monsters vechten. Arthurs rijk kent veel voorspoed, zijn Ronde Tafel is het eerste voorbeeld van democratie in Europa en het zwaard van Arthur, Excalibur, is onoverwinnelijk.
Toch smeult er iets in het rijk. Arthur heeft een bastaardzoon, zijn vrouw Guenever is hem ontrouw en zijn trouwste ridders doen dingen die Arthur niet verwacht. Dit alles leidt tot het drama, waarnaar het boek is genoemd: de Dood van Arthur …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Thomas Malory

Jaar van uitgave:

1485

Aantal pagina's:

999

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

De middeleeuwen

Plaats van handeling:

UK, Britse steden en het platteland

Bijzonderheden:

Een verzameling verhalen rond het leven van Koning Arthur in 2 delen, in 21 ‘boeken’ en in totaal 507 hoofdstukken.
De titel wordt vaak als ‘Le Morte d’Arthur’ geschreven, soms als ‘Le Morte Darthur’. De Franse titel is verwarrend: het boek werd in het Engels geschreven. Maar wel in het Middelengels, een taal die rond 1550 overging in het modern Engels en die nu nog slechts door een selecte groep deskundigen gelezen kan worden. De meeste versies van ‘Le Morte d’Arthur’ zijn geschreven in modern Engels (zie 'Het Begin' hierboven), maar in een ouderwetse vorm.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Al eeuwen is ‘Le Morte d’Arthur’ een wereldberoemd verhaal. Veel mensen kennen (delen van) het verhaal: karakters als Arthur, Guenever, Merlin, Launcelot, Galahad en Tristram zijn een soort werelderfgoed geworden; the Round Table, the Holy Grail (in dit boek ‘Sangrail’ genoemd), het zwaard Excalibur, het eiland Avalon zijn spreekwoordelijk.
Maar hoewel het verhaal behoort tot het bekendste op het gebied van de literatuur, zullen maar weinigen dit boek hebben gelezen. Het boek is zeer oud en het is in het Middle English geschreven, een taal die slechts door deskundigen gelezen kan worden, het is rommelig geschreven, het is nauwelijks een roman te noemen, en het geheel is chaotisch en complex. ‘Le Morte d’Arthur’ behoort qua verhaal en qua thema tot de top van de Engelse wereldliteratuur, maar het is een boek voor de happy few.

WAT MOET JE WETEN?

Voor ‘Le Morte d’Arthur‘ heeft de lezer niet veel specifieke kennis nodig. Veel verhalen zullen bij de meeste lezers al bekend zijn vanuit films en balladen. Het verhaal geeft een goed beeld van ridderlijkheid en hoofse liefde.

DE TAAL

‘Le Morte d’Arthur’ kent heel veel moeilijke woorden. De hoofdstukken worden handig ingeleid door een veelzeggende titel (‘How Balin met with his brother Balan, and how each of them slew other unknown, till they were wounded to death’), er zijn heel veel dialogen. Maar het geheel blijft vrij onsamenhangend en vooral vrij lastig toegankelijk qua taal.
De taal doet erg Bijbels (Oudtestamentisch) aan; een manier van Sir Thomas Malory om aan te geven dat het een bijna religieus werk betreft over de redder van de Britten, Arthur, als een voorspelde Heiland.
Omdat het verhaal in 1485 uitkwam, zullen de meeste versies van de roman in een behoorlijk aangepaste taal zijn gepubliceerd: modern Engels, hoewel vaak in een ouderwetse vorm voor het traditionele sfeertje. Het oorspronkelijke Middle English is alleen door deskundigen te lezen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

‘Le Morte d’Arthur‘ is moeilijk te lezen qua taal. De woorden en de alinea’s staan wat betekenis betreft ver van de moderne lezer af. Titels van hoofdstukken en veel dialogen verhelderen het verhaal.
Het verhaal kent weinig actie, hoewel er toch veel in gebeurt. Het boek is een verzameling verhalen, die allen wel met Koning Arthur, maar weinig met elkaar te maken hebben.
Op grond van deze eigenschappen is ‘Le Morte d’Arthur’ een roman met een literair niveau C 6d en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

Het boek ‘Le Morte d’Arthur’ is een vrij onsamenhangend geheel. Het bestaat uit tientallen verschillende verhalen over even zo vele ridders en legendarische figuren, waarover Malory had gehoord en gelezen in de loop der jaren. Een roman is dit boek nauwelijks te noemen: er is weinig karakterontwikkeling bij de diverse personen, er zit weinig lijn in het verhaal.
Toch is ‘Le Morte d’Arthur’ een bijzonder belangrijk boek. Niet alleen beschrijft het een belangrijke – legendarische en mythische – periode uit de lange geschiedenis van Groot-Brittannië, maar ook is dit het eerste verhaal waarin al die verschillende Arthurlegenden bij elkaar in één boek staan.

Actie:

Hoewel ‘Le Morte d’Arthur’ vol zit met ridderverhalen over trouw, bedrog, stoerheid en lafheid, is het niet echt een verhaal vol actie. Veel handelingen worden van horen-zeggen, uit de derde hand, off-stage als het ware, beschreven.

Tijd:

‘Le Morte d’Arthur’ speelt zich af in een fantasietijd, maar het is een tijd die refereert aan de 12e eeuw: het is een tijd van ridders, koningen, horigen, boeren, geestelijken en burgers, van bijgeloof en primitief christendom. Het verhaal beschrijft het leven van King Arthur vanaf zijn geboorte tot aan zijn dood.

Plaats:

Het boek ‘Le Morte d’Arthur’ speelt zich af in het Britse rijk. Dat rijk omvatte Engeland, Wales, Ierland, Cornwall en Schotland, maar ook de Britse eilanden (zoals de Orkneys) en delen van Frankrijk (zoals Bretagne). Belangrijke steden in het verhaal waren Winchester en Londen, belangrijke plekken waren Tintagel, Wales, Ireland en de Orkney Islands.

Verhaallijn:

Er zijn tientallen verhalen in ‘Le Morte d’Arthur’. Dat komt omdat het boek – eigenlijk een verzameling ‘boeken’ – helemaal geen roman is, maar een verzameling verhalen gebaseerd op talloze (ooit doorvertelde en vaak gezongen) verhalen: legenden en mythen over de beroemde fantasievorst die het Britse rijk bestuurde in een sprookjesachtige tijd. Het was een periode waarin dieren konden spreken, tovenaars, magiërs en heksen de dienst uitmaakten en hoofse liefde en ridderlijkheid de belangrijkste waarden vertegenwoordigden.
Het boek vertelt over tijdloze beroemde karakters als Koning Arthur, Koningin Guenever, de tovenaar Merlin, de tovenares Morgan le Fay, en de vele ridders van de Ronde Tafel, zoals Launcelot, Gawain, Gareth, Tristram en Galahad.

Verteller:

Er is een auctoriale verteller in ‘Le Morte d’Arthur’. Hij beschrijft de legenden rond Koning Arthur alsof het een waar historisch document betreft.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Le Morte d’Arthur’ zijn:
• King Arthur: een bastaardzoon van King Uther Pendragon, een jongeman die koning van de Britten wordt door een legendarisch zwaard uit een steen te trekken;
• Queen Guenever: de vrouw van King Arthur;
• Merlin: de tovenaar, die ervoor zorgt dat Arthur de grote koning der Britten kan worden.

Bijfiguren:

‘Le Morte d’Arthur‘ kent tientallen bijfiguren. Een aantal van de belangrijkste zijn:
• Sir Launcelot: de trouwste ridder van King Arthur, maar ook de oorzaak van zijn ondergang (door zijn verhouding met Queen Guenever);
• Sir Gareth: één van de Orkney broers, zoon van Morgause;
• Sir Tristram: een rechtvaardige ridder;
• Sir Galahad: één van de meest onschuldige ridders (reden waarom hij op zoek mag gaan naar de Sangrail).

Website:

http://www.earlybritishkingdoms.com/arthur/malory.html

Film:

‘Le Morte d’Arthur’ is talloze malen verfilmd, zowel als min of meer compleet verhaal, als als een verhaal over één of meer van de karakters uit het boek (‘First Knight’). Films hebben soms de naam van een ridder in de titel (‘King Arthur’, ‘Merlin the Magician’, ‘Sir Galahad’) en soms de naam van een voorwerp uit het verhaal (‘Monty Python and the Holy Grail’, ‘The Round Table’, ‘Excalibur’).

Overig:

Het boek ‘Le Morte d’Arthur’ is niet alleen vele malen herschreven in gedeeltelijke of volledige verhalen, maar het heeft ook geresulteerd in toneelstukken, musicals, pop songs, pop albums, computer games, kinderboeken, gedichten en liederen.
Suggestie: luister eens naar het popalbum van Rick Wakeman, ‘The Myths and Legends of King Arthur and the Knights of the Round Table’, de song ‘Guinevere’ van Crosby, Stills & Nash, of de song ‘Avalon’ van Roxy Music.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Thomas Malory.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• The Once and Future King van T.H. White
• Tortilla Flat van John Steinbeck
• The Sleeping Sword van Michael Morpurgo

Citaat:

Also Merlin made the Round Table in tokening of roundness of the world, for by the Round Table is the world signified by right, for all the world, Christian and heathen, repairen unto the Round Table; and when they are chosen to be of the fellowship of the Round Table they think them more blessed and more in worship than if they had gotten half the world; and ye have seen that they have lost their fathers and their mothers, and all their kin, and their wives and their children, for to be of your fellowship. It is well seen by you; for since ye departed from your mother ye would never see her, ye found such fellowship as the Round Table. (pp.743-744)

Vragen over het boek:

1. In welke opzichten is Sir Launcelot een zegen voor Arthur? In welke opzichten is hij een vloek?
2. Noem minstens drie fouten die Arthur in zijn leven maakt die ervoor zorgen dat hij mislukt als de grootste koning der Britten.
3. In hoeverre zorgde Arthur voor eenheid in het Britse rijk?
4. Geef een drietal voorbeelden uit het boek die duidelijk maken dat de ridders van de Ronde Tafel leefden volgens ridderlijke normen en waarden.