Act I, Scene I. Orchard of Oliver's house.

Enter Orlando and Adam.

Orlando:
As I remember, Adam, it was upon this fashion bequeathed me by will but poor a thousand crowns, and, as thou sayest, charged my brother, on his blessing, to breed me well: and there begins my sadness. My brother Jaques he keeps at school, and report speaks goldenly of his profit: for my part, he keeps me rustically at home, or, to speak more properly, stays me here at home unkept; for call you that keeping for a gentleman of my birth, that differs not from the stalling of an ox? His horses are bred better; for, besides that they are fair with their feeding, they are taught their manage, and to that end riders dearly hired: but I, his brother, gain nothing under him but growth; for the which his animals on his dunghills are as much bound to him as I. Besides this nothing that he so plentifully gives me, the something that nature gave me his countenance seems to take from me: he lets me feed with his hinds, bars me the place of a brother, and, as much as in him lies, mines my gentility with my education. This is it, Adam, that grieves me; and the spirit of my father, which I think is within me, begins to mutiny against this servitude: I will no longer endure it, though yet I know no wise remedy how to avoid it.

Adam:
Yonder comes my master, your brother.

Orlando:
Go apart, Adam, and thou shalt hear how he will shake me up.

© Addison Wesley Longman Limited / New Swan Shakespeare, 1984

In een kasteel in Frankrijk woont Duke Frederick met zijn enige dochter Celia, zijn nicht Rosalind en zijn gevolg. Hij heeft zijn broer, Duke Senior, de vader van Rosalind, van diens hertogdom verdreven. Ondertussen heeft een jonge edelman, Orlando, ruzie met zijn oudste broer, Oliver. Hun vader is kortgeleden gestorven en Oliver had beloofd voor zijn broer te zorgen (vooral financieel), wat hij vervolgens niet doet.
Orlando verlaat zijn huis en komt terecht bij het hof van Duke Frederick. Hij wordt verliefd op Rosalind. Duke Frederick heeft ondertussen genoeg van de aanwezigheid van Rosalind in het kasteel en hij verbant haar. Zij gaat weg, samen met haar nicht Celia en met de hofnar, Touchstone. Vermomd als eenvoudige herders komen ze aan in het woud van Arden.
Orlando vlucht ook weg naar datzelfde woud. Smoorverliefd hangt hij overal liefdesgedichten op aan de takken van de bomen, gedichten die hij heeft geschreven voor zijn stille liefde, Rosalind.
En dan ontmoet Orlando de vader van Rosalind, Duke Senior. Terwijl de edele jongedames in een huisje in het bos wonen, ontstaan er allerlei verwarde situaties in de hofhouding van Duke Senior, ten gevolge van het feit dat mensen niet zijn zoals ze eruit zien. Dat geldt uiteraard ook voor Celia en Rosalind: niemand herkent de adellijke vrouwen. En ondertussen zien we dat er in het woud niet alleen stille liefdes ontstaan tussen de verschillende adellijke jongelieden, maar ook tussen eenvoudige herders, herderinnen, geitenhoudsters en narren.

ERK Niveau:

C2

Schrijver:

William Shakespeare

Jaar van uitgave:

1600

Aantal pagina's:

135

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

16e eeuw

Plaats van handeling:

GB (een woud en een paleis)

Bijzonderheden:

Een toneelstuk in 5 bedrijven en in meerdere scenes.
In het Nederlands heet het toneelstuk ‘’.In het Nederlands heet het toneelstuk ‘Elk wat wils’ of 'Naar het u bevalt'.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De komedie ‘As You Like It’ is een toneelstuk met vergissingen en vermommingen, met misverstanden en verkeerde identiteiten, zoals Shakespeare die wel vaker schreef. Het stuk is duidelijk geschreven voor vermaak. Maar het heeft daarnaast één van de meest indrukwekkende monologen uit het oeuvre van William Shakespeare: ‘All the world’s a stage …’

WAT MOET JE WETEN?

‘As You Like It’ is een komedie, maar men noemt dit stuk ook wel een pastorale of herdersdicht (in het Engels: pastoral play). Dat houdt in dat er herders en herderinnen meespelen, dat het zich afspeelt in de natuur en dat er veel en vrolijk wordt gezongen en gedanst. Dat geeft ook meteen aan wat voor soort stuk het is: een fleurige gebeurtenis. Sommige liefhebbers van Shakespeare vinden het een geweldig verhaal, een vrolijk liefdesverhaal met veel vermommingen en verwisselingen, anderen – vooral zij die meer houden van de ernstige stukken van de Bard – hebben weinig met dit luchtige geheel.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘As You Like It’ zijn zonder meer lastig te noemen. De taal is ‘modern’ Engels, maar dan wel het moderne Engels uit het eind van de 16e en het begin van de 17e eeuw. Shakespeare gebruikte heel veel woorden die niet langer bestaan in het Engels of die een andere betekenis hebben.
Er zijn nauwelijks regieaanwijzingen, op een paar zinnen na (‘Arden. A forest.’ Of iets dergelijks). Soms rijmen zinnen, maar vaker niet; die zinnen zijn geschreven in blank verse: het rijmt niet maar de zin heeft wel een bepaald ritme, een bepaalde cadans. Overigens spreken heel veel karakters normaal in proza – vooral de meer eenvoudige types.

DE TAAL EN HET VERHAAL

De taal van ‘As You Like It’ is zonder meer moeilijk, een gevolg van het feit dat het toneelstuk al honderden jaren oud is. Niet alleen zijn de woorden vaak moeilijk en de zinnen iets afwijkend van het hedendaags Engels, maar ook suggereerde Shakespeare met zijn taal meer dan hij letterlijk zei. Er zijn verwijzingen naar de seksen, naar klassenongelijkheid, naar politieke en maatschappelijke situaties: vaak heeft een tekst een grote ambiguïteit.
Het verhaal is bij Shakespeare meestal minder belangrijk dan de boodschap die hij wil overbrengen in zijn stukken. Zo’n boodschap zit (uiteraard) duidelijker in de ernstige stukken – zoals de tragedies en de historische stukken – dan in de komedies (zoals deze pastorale), maar in alle stukken zit wel een zekere boodschap. In ‘As You Like It’ is de boodschap helder: leef als een goed mens en sta voor wie je bent.
Op basis van deze eigenschappen is ‘As You Like It’ een boek met een literair niveau C 5d en een taal-(ERK-)niveau C2.

Schrijfstijl:

In ‘As You Like It’ zitten veel minder subplots en zijpaden dan in de tragedies van Shakespeare. Ondanks het feit dat het verhaal gaat over een verbannen hertog en zijn gevolg (over het wisselen van de macht, over een soort revolutie dus eigenlijk) blijft het verhaal luchtig – je weet dat alles goed komt. Songs verluchtigen de scenes. Daarom is het des te opvallender dat het verhaal een bijzonder indrukwekkende monoloog kent die het leven kenschetst als een reis naar de dood: ‘All the world’s a stage … Last scene of all, / That ends this strange eventful history, / Is second childishness and mere oblivion, / Sans teeth, sans eyes, sans taste, sans everything.’ Misschien wel één van de mooiste monologen die Shakespeare ooit schreef. (zie bij ‘Citaat’ hieronder.)

Actie:

De komedie ‘As You Like It’ is een verhaal met redelijk veel actie. Maar die actie behelst geen gevecht of achtervolgingen, maar met name veel vermommingen, veel muziek en dans.

Tijd:

Eigenlijk zou ‘As You Like It’ zich moeten afspelen binnen een dag (volgens de klassieke eenheid van tijd). Maar dat is niet het geval: Shakespeare moet duidelijk maken dat de verbannen hertog al langer in het woud van Arden woont en dat kan alleen maar lukken als hij scenes laat spelen die meer dan één dag bestrijken (eerder een week dan een dag).

Plaats:

De voornaamste setting van ‘As You Like It’ is het woud van Arden. Een sprookjesachtig, onherbergzaam bos; Shakespeare vergelijkt het met Sherwood Forest, het woud waar de Saksische vrijbuiter Robin Hood zich verborgen hield voor de Normandische bezetter van Groot-Brittannië. Arden zou het gelijknamige woud in Warwickshire kunnen zijn, dat niet ver van Shakespeares woonplaats Straford-on-Avon lag.
Het hertogdom van Duke Senior (de verbannen hertog) bevindt zich echter in Frankrijk. Misschien zou Arden dus ook betrekking kunnen hebben op de Belgische-Luxemburgse-Franse Ardennen.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘As You Like It’: zal de hertog zijn hertogdom weer terugkrijgen en zullen de geliefden elkaar krijgen?

Verteller:

De roman ‘As You Like It’ heeft geen verteller. Er is nooit een stem van buiten of van boven die commentaar geeft op de gebeurtenissen. Wat niet wegneemt dat er wel eens commentaar is op een gebeurtenis; maar dat gebeurt dan door een karakter uit het toneelstuk zelf.
In ‘As You Like It’ is er zo nu en dan commentaar van de ietwat trieste en wijze Jaques, een edelman in het gevolg van Duke Senior.
Wat heel speciaal is, is dat de laatste woorden – de woorden van de epiloog – worden gesproken door een vrouw, Rosalind. Ze zegt zelf ook dat zoiets bijzonder is:

‘It is not the fashion to see the lady the epilogue, but it is no more unhandsome than to see the lord the prologue …’
(Act V, Scene IV, lines 198-200)

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘As You Like It’  zijn:
Het hof van Hertog Frederick:
• Duke Frederick: de jongere broer van Duke Senior; hij heeft diens hertogdom ingenomen;
• Celia (a.k.a. Aliena): de dochter van Duke Frederick;
• Rosalind (a.k.a. Ganymede): de dochter van Duke Senior;
• Touchstone: de nar aan het hof van de hertog.
De huishouding van de overleden Sir Roland de Boys:
• Jaques: de tweede zoon van Sir Roland de Boys;
• Orlando: de jongste zoon van Sir Roland de Boys.
Het hof van Duke Senior (in ballingschap in het woud van Arden):
• Duke Senior: De afgezette en verbannen hertog;
• Jaques: een ontevreden edelman die Duke Senior dient.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘As You Like It’  zijn:
Aan het hof van Hertog Frederick:
• Le Beau: een hoveling van Duke Frederick;
• Charles: de worstelaar van Duke Frederick;
• Edellieden, pages en dienaren van de hertog.
Leden van de huishouding van de overleden Sir Roland de Boys:
• Oliver: de oudste zoon en erfgenaam van Sir Roland de Boys;
• Adam: een oude, trouwe knecht van Orlando;
• Dennis: een knecht van Oliver.
Aan het hof van Duke Senior (in ballingschap in het woud van Arden):
• Amiens: een edelman en musicus die Duke Senior dient;
• Edellieden, pages en dienaren van de hertog.
Het gewone volk in het woud van Arden:
• Corin: een herder in het woud van Arden;
• Silvius: een herder in het woud van Arden;
• William: een landman;
• Sir Oliver Martext: een dominee van een plattelandsgemeente;
• Phebe: een trotse herderin;
• Audrey: een geitenhoedster.
Andere karakters:
• Hymen: een godin die huwelijken arrangeert en voltrekt;
• Pages en musici.

Website:

http://shakespeare.mit.edu/asyoulikeit/full.html

Film:

‘As You Like It’ is meerdere malen verfilmd. Ook zijn er TV-verfilmingen, musicals, liederen en hoorspelen van het toneelstuk gemaakt.

Overig:

Zoals vrijwel alle toneelstukken van Shakespeare is ook ‘As You Like It’ geen origineel verhaal: Shakespeare had een ‘romance’ in proza gelezen die de Britse schrijver Thomas Lodge in 1570 geschreven had. Dit verhaal bewerkte hij tot een toneelstuk. Hij voegde veel actie, veel spectaculaire gebeurtenissen en – vooral – veel songs toe: je zou het kunnen vergelijken met een producer van tegenwoordig die een roman bewerkt tot een musical of en film.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over William Shakespeare.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Peter Pan van J.M. Barrie
• The Children of Lir van Michael Scott
• Noah Barleywater Runs Away van John Boyne

Citaat:

Jaques:
All the world's a stage,
And all the men and women merely players:
They have their exits and their entrances;
And one man in his time plays many parts,
His acts being seven ages. At first the infant,
Mewling and puking in the nurse's arms.
And then the whining school-boy, with his satchel
And shining morning face, creeping like snail
Unwillingly to school. And then the lover,
Sighing like furnace, with a woeful ballad
Made to his mistress' eyebrow. Then a soldier,
Full of strange oaths and bearded like the pard,
Jealous in honour, sudden and quick in quarrel,
Seeking the bubble reputation
Even in the cannon's mouth. And then the justice,
In fair round belly with good capon lined,
With eyes severe and beard of formal cut,
Full of wise saws and modern instances;
And so he plays his part. The sixth age shifts
Into the lean and slipper'd pantaloon,
With spectacles on nose and pouch on side,
His youthful hose, well saved, a world too wide
For his shrunk shank; and his big manly voice,
Turning again toward childish treble, pipes
And whistles in his sound. Last scene of all,
That ends this strange eventful history,
Is second childishness and mere oblivion,
Sans teeth, sans eyes, sans taste, sans everything.
(Act II, Scene VII, lines 140-166)

Vragen over het boek:

1. Waarom is het woud van Arden in meerdere opzichten belangrijk voor het verhaal?
2. Is dit een komedie met als conclusie ‘eind goed, al goed’, of zijn er ook nog onopgeloste zaken?
3. Welke klassenverschillen komen aan de orde in deze komedie?
4. In welke opzicht is en blijft Jaques de meeste trieste figuur van het toneelstuk?