Open your ears; for which of you will stop
The vent of hearing when loud Rumour speaks?
I, from the orient to the drooping west,
Making the wind my post-horse, still unfold
The acts commenced on this ball of earth:
Upon my tongues continual slanders ride,
The which in every language I pronounce,
Stuffing the ears of men with false reports.
I speak of peace, while covert enmity
Under the smile of safety wounds the world:
And who but Rumour, who but only I,
Make fearful musters and prepared defence,
Whiles the big year, swoln with some other grief,
Is thought with child by the stern tyrant war,
And no such matter? Rumour is a pipe
Blown by surmises, jealousies, conjectures
And of so easy and so plain a stop
That the blunt monster with uncounted heads,
The still-discordant wavering multitude,
Can play upon it. But what need I thus
My well-known body to anatomize
Among my household? Why is Rumour here?

© New Arden Shakespeare, 1980.

Wanneer de Earl of Northumberland hoort dat zijn zoon is gesneuveld in de strijd tegen de koning (King Henry IV) en zijn leger, ontsteekt hij in woede: hij besluit opnieuw tegen de koning ten strijde te trekken. Elders, in York, gaat de aartsbisschop ook de strijd aan met de koning.
Ondertussen moet de vroegere drinkebroer van Prince Henry, Lord Falstaff, geld ophalen voor het leger van de koning – maar dat doet hij liever voor zichzelf. Tot overmaat van ramp wordt hij ook nog lastiggevallen door de politie die hem beschuldigt van oplichting en diefstal.
Ondanks bezwaren van zijn familie wil Northumberland toch ten strijde trekken tegen King Henry IV. De oude King Henry hoopt op vrede en hij wil zijn laatste dagen slijten in het Heilige Land, in Jerusalem.
Prins John ontmaskert de rebelse edellieden en King Henry sterft in Jerusalem: in ‘The Jerusalem Chamber’, een kamer in zijn paleis.
Wanneer Prince Henry zijn vader opvolgt als King Henry V hoopt Falstaff op veel geld en op nog meer gezag. Maar dat valt tegen …

ERK Niveau:

C2

Schrijver:

William Shakespeare

Jaar van uitgave:

1597

Aantal pagina's:

246

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1400-1450

Plaats van handeling:

GB, meerdere plaatsen

Bijzonderheden:

Een toneelstuk in vijf bedrijven en in veel scenes.
In het Nederlands heet het toneelstuk ‘Hendrik IV Deel II’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

Hastings: My lord, our army is dispersed already;
Like youthful steers unyoked, they take their courses
East, west, north, south; or, like a school broke up,
Each hurries toward his home and sporting-place.
Westmoreland: Good tidings, my Lord Hastings; for the which
I do arrest thee, traitor, of high treason:
And you, Lord Archbishop, and you, Lord Mowbray,
Of capitol treason I attach you both.
Mowbray: Is this proceeding just and honourable?
Westmoreland: Is your assembly so?
(Act IV, Scene II)

‘Henry IV Part II’ beschrijft het laatste jaar van de heerschappij van King Henry IV, zijn dood en de opvolging door zijn zoon, Henry V. Het is een verhaal dat zich afspeelde in de eerste decennia van de vijftiende eeuw.
Hoewel het een historical play is (één van de vele uit het werk van Shakespeare) is de geschiedenis niet even betrouwbaar. Toch hebben de karakters in Shakespeare’s werk de historische figuren eeuwenlang gevormd.

WAT MOET JE WETEN?

Northumberland: Yet, for all this, say not that Percy’s dead.
I see a strange confession in thine eye:
Thou shakest thy head and hold’st it fear or sin
To speak a truth. If he be slain, say so;
The tongue offends not that reports his death:
And he doth sin that doth belie the dead,
Not he which says the dead is not alive.
Yet the first bringer of unwelcome news
Hath but a losing office, and his tongue
Sounds ever after as a sullen bell,
Remember’d tolling a departing friend.
(Act I, Scene I)

‘Henry IV Part II’ is gebaseerd op het eerste deel over Henry, Henry IV Part I. Daarin wordt onder andere verteld hoe een opstand tegen Henry werd neergeslagen, waarbij de zoon van Northumberland (‘Hotspur’) werd gedood. Northumberland heeft een voorgevoel dat de opstand mislukt is (met veel doden, waaronder zijn zoon), maar hij weet het niet zeker.

DE TAAL

Shallow: I am Robert Shallow, sir; a poor esquire of this county, and one of the king’s justices of the peace: What is your good pleasure with me?
Bardolph: My captain, sir, commends him to you; my captain, Sir John Falstaff, a tall gentleman, by heaven, and a most gallant leader.
Shallow: He greets me well, sir. I knew him a good backsword man. How doth the good knight? may I ask how my lady his wife doth?
Bardolph: Sir, pardon; a soldier is better accommodated than with a wife.
(Act II, Scene II)

De taal van ‘Henry IV Part II’ is soms lastig, het is de taal van het eind van de zestiende eeuw: modern Engels, maar wel zeer oud. Vooral de monologen zijn vaak moeilijk te lezen. Vaak zul je een glossary nodig hebben bij het lezen.
Het toneelstuk is van een gemiddelde lengte.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Westmoreland: When ever yet was your appeal denied?
Wherein have you been galled by the king?
What peer hath been suborn’d to grate on you,
That you should seal this lawless bloody book
Of forged rebellion with a seal divine
And consecrate commotion’s bitter edge? (Act IV, Scene I)

Qua taal is het toneelstuk niet gemakkelijk.
Dat geldt zeker ook voor het verhaal zelf. Het is een weinig bekende periode uit de Engelse geschiedenis: de strijd tussen de Henry’s (IV en V) en hun rivalen, edellieden en geestelijken uit het noorden (York en Gloucestershire).
Op basis van deze eigenschappen is ‘Henry IV Part II’ een boek met een literair niveau C 5d en een taal-(ERK-)niveau C2.

Schrijfstijl:

Lord Chief-Justice: Well, the truth is, Sir John, you live in great infamy.
Felstaff: He that buckles him in my belt cannot live in less.
Lord Chief-Justice: Your means are very slender, and your waste is great.
Falstaff: I would it were otherwise; I would my means were greater, and my waist slenderer.
(Act I, Scene II)

Ondanks het ernstige van het thema (de burgeroorlog) is er veel comic relief, met name door de egocentrische maar zeer bijdehante Falstaff.

 

Actie:

Northumberland: Now bind my brows with iron; and approach
The ragged’st hour that time and spite dare bring
To frown upon the enraged Northumberland!
Let heaven kiss earth! now let not Nature’s hand
Keep the wild flood confined! let order die!
And let this world no longer be a stage
To feed contention in a lingering act;
But let one spirit of the first-born Cain
Reign in all bosoms, that, each heart being set
On bloody courses, the rude scene may end,
And darkness be the burier of the dead!
(Act I, Scene I)

‘Henry IV Part II’ bevat een verhaal met vrij weinig actie. De actie die plaatsvindt is veelal off-stage. Veel van de (militaire) handelingen zijn gebaseerd op eerdere (burger)oorlogen en veldslagen: de gevolgen daarvan zijn nog altijd duidelijk.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1399-1413, de regeringsjaren van King Henry IV, die eindigden met zijn dood en met het begin van het koningschap van zijn zoon, Henry V.

 

Plaats:

Lord Bardolph: What, is the king but five and twenty thousand?
Hastings: To us no more; nay, not so much, Lord Bardolph.
For his divisions, as the times do brawl,
Are in three heads: one power against the French,
And one against Glendower; perforce a third
Must take up us: so is the unfirm king
In three divided; and his coffers sound
With hollow poverty and emptiness.
(Act I, Scene III)

De setting van ‘Henry IV Part II’ is meerdere plaatsen in Groot-Brittannië: Londen (en het stadsdeel Westminster, hier apart aangeduid), Warkworth, York(shire), Gloucestershire (‘Glostershire’).

Verhaallijn:

Archbishop of York: So, so, thou common dog, didst thou disgorge
Thy glutton bosom of the royal Richard;
And now thou wouldst eat thy dead vomit up,
And howl’st to find it. What trust is in these times?
They that, when Richard lived, would have him die,
Are now become enamour’d on his grave:
Thou, that threw’st dust upon his goodly head
When through proud London he came sighing on
After the admired heels of Bolingbroke,
Criest now ‘O earth, yield us that king again,
And take thou this!’ O thoughts of men accursed!
Past and to come seems best; things present worst.
(Act I, Scene III)

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Henry IV Part II’: hoe zal het gaan met de strijd om het koningschap nu Henry IV danig (lichamelijk) verzwakt is?

Verteller:

A Dancer: One word more, I beseech you. If you be not too much cloyed with fat meat, our humble author will continue the story, with Sir John in it, and make you merry with fair Katharine of France: where, for any thing I know, Falstaff shall die of a sweat, unless already a’ be killed with your hard opinions; for Oldcastle died a martyr, and this is not the man. My tongue is weary; when my legs are too, I will bid you good night: and so kneel down before you; but, indeed, to pray for the queen.
(Epilogue)

De roman heeft geen verteller. Wel wordt het toneelstuk ingeleid door ‘Rumour’ en uitgeleid door ‘A Dancer’, karakters die het verhaal inleiden en achteraf kort becommentariëren (als een soort rei).

Hoofdkarakters:

Falstaff: Men of all sorts take a pride to gird at me: the brain of this foolish-compounded clay, man, is not able to invent anything that tends to laughter, more than I invent or is invented on me: I am not only witty in myself, but the cause that wit is in other men. I do here walk before thee like a sow that hath overwhelmed all her litter but one. If the prince put thee into my service for any other reason than to set me off, why then I have no judgment. Thou whoreson mandrake, thou art fitter to be worn in my cap than to wait at my heels.
(Act I, Scene II)

De hoofdkarakters in ‘Henry IV Part II’ zijn:
• King Henry the Fourth: de huidige, al iets oudere en enigszins verzwakte koning van Engeland;
• Henry (Hal), Prince of Wales, afterwards King Henry V: de troonopvolger van Henry IV. Hij begon als onverantwoordelijke drinkebroer, maar de laatste tijd is hij bewust van zijn verplichtingen als toekomstig vorst;
• Sir John Falstaff: tot voor kort de vriend en drinkebroer van Prince Henry, een dikke, luie, leugenachtige branieschopper die continu in geldnood is vanwege zijn cafébezoeken;
• Lord Chief-Justice of the King’s Bench: een vroegere vriend van Falstaff, tegenwoordig een aanzienlijk persoon;
• Justices Robert Shallow en Justice Silence, country justices: twee rechters die veel invloed hebben in hun regio;
• Mistress Quickly, hostess of a tavern in Eastcheap: de eigenares van een café in Londen. Zij heeft veel geld geleend en gegeven aan Falstaff (en hoopt dat hij ooit met haar – zoals beloofd – zal trouwen).

 

Bijfiguren:

Doll Tearsheet: By my troth, I kiss thee with a most constant heart.
Falstaff: I am old, I am old.
Doll Tearsheet: I love thee better than I love e’er a scurvy young boy of them all.
Falstaff: What stuff wilt have a kirtle of? I shall receive money o’ Thursday: shalt have a cap to-morrow. A merry song, come: it grows late; we’ll to bed. Thou’lt forget me when I am gone.
Doll Tearsheet: By my troth, thou’lt set me a-weeping, an thou sayest so: prove that ever I dress myself handsome till thy return: well, harken at the end.
(Act II, Scene IV)

De belangrijkste bijfiguren in ‘Henry IV Part II’ zijn:
• Rumour, the Presenter en A Dancer: de karakters die het verhaal introduceren (Rumour) en uitleiden (Dancer);
• Thomas, Duke of Clarence, son of Henry the Fourth: de tweede zoon van Henry IV;
• Prince John of Lancaster, son of Henry the Fourth: de derde zoon van Henry IV;
• Prince Humphrey of Gloucester, son of Henry the Fourth: de vierde zoon van Henry IV;
• Earl of Westmoreland, Earl of Surrey, Gower, Harcourt, Blunt: edellieden die de koning steunen;
• Earl of Warwick, Earl of Northumberland, Archbishop of York, Lord Mowbray, Lord Hastings, Lord Bardolph, Sir John Colevile, Travers and Morton, retainers of Northumberland: edellieden en geestelijken die in verzet zijn gekomen tegen de koning;
• Bedienden: A Servant of the Chief-Justice; Page of the Earl of Northumberland, Bardolph, Pistol, Poins, Peto, Davy (Servant to Shallow);
• Recruits: Mouldy, Shadow, Wart, Feeble, and Bullcalf;
• Fang and Snare, sheriff’s officers: dienaren van de wet;
• Adellijke dames: Lady Northumberland, Lady Percy;
• Doll Tearsheet: een dame van lichte zeden;
• Anderen: Lords and Attendants; Porter, Drawers, Beadles, Grooms, etc.

 

Website:

https://www.gutenberg.org/cache/epub/1782/pg1782.html

Film:

‘Henry IV Part II’ is meerdere malen verfilmd, met name door de BBC.

Overig:

‘Henry IV Part II’ is het vervolg op:
Henry IV Part I

Deze geschiedenis wordt voortgezet in:
King Henry V

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over William Shakespeare.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• King Henry V van William Shakespeare
• The Man Who Was Thursday van G.K. Chesterton
• The Power and the Glory van Graham Greene

Citaat:

Falstaff: My king! my Jove! I speak to thee, my heart!
King Henry V: I know thee not, old man: fall to thy prayers;
How ill white hairs become a fool and jester!
I have long dream'd of such a kind of man,
So surfeit-swell'd, so old and so profane;
But, being awaked, I do despise my dream.
Make less thy body hence, and more thy grace;
Leave gormandizing; know the grave doth gape
For thee thrice wider than for other men.
(Act V, Scene V)

Vragen over het boek:

Analyseer de onderstaande karakters aan de hand van enkele fragmenten uit de tekst:
1. King Henry IV
2. Prince Henry (Hal), Prince of Wales (later: King Henry V)
3. Sir John Falstaff
4. Lord Chief-Justice of the King’s Bench