No one who had ever seen Catherine Morland in her infancy would have supposed her born to be an heroine. Her situation in life, the character of her father and mother, her own person and disposition, were all equally against her. Her father was a clergyman, without being neglected, or poor, and a very respectable man, though his name was Richard – and he had never been handsome. He had a considerable independence besides two good livings – and he was not in the least addicted to locking up his daughters. Her mother was a woman of useful plain sense, with a good temper, and, what is more remarkable, with a good constitution. She had three sons before Catherine was born; and instead of dying in bringing the latter into the world, as anybody might expect, she still lived on – lived to have six children more – to see them growing up around her, and to enjoy excellent health herself. A family of ten children will be always called a fine family, where there are heads and arms and legs enough for the number; but the Morlands had little other right to the word, for they were in general very plain, and Catherine, for many years of her life, as plain as any. She had a thin awkward figure, a sallow skin without colour, dark lank hair, and strong features – so much for her person; and not less unpropitious for heroism seemed her mind. She was fond of all boys’ plays, and greatly preferred cricket not merely to dolls, but to the more heroic enjoyments of infancy, nursing a dormouse, feeding a canary-bird, or watering a rose-bush. Indeed she had no taste for a garden; and if she gathered flowers at all, it was chiefly for the pleasure of mischief – at least so it was conjectured from her always preferring those which she was forbidden to take. Such were her propensities – her abilities were quite as extraordinary. She never could learn or understand anything before she was taught; and sometimes not even then, for she was often inattentive, and occasionally stupid. Her mother was three months in teaching her only to repeat the ‘Beggar’s Petition’; and after all, her next sister, Sally, could say it better than she did. Not that Catherine was always stupid – by no means; she learnt the fable of ‘The Hare and Many Friends’ as quickly as any girl in England. Her mother wished her to learn music; and Catherine was sure she should like it, for she was very fond of tinkling the keys of the old forlorn spinnet; so, at eight years old she began. She learnt a year, and could not bear it; and Mrs Morland, who did not insist on her daughters being accomplished in spite of incapacity or distaste, allowed her to leave off.

© Longman Heritage of Literature Series, 1798/1971.

Catherine Morland woont tot haar zeventiende thuis bij haar ouders en haar acht broertjes en zusjes. Haar oudste broer studeert in Oxford, en Catherine zou eigenlijk ook in contact moeten kunnen komen met leeftijdgenoten (misschien zelfs wel met geschikte huwelijkspartners …). Dat lijkt een hele opgave, maar een aanzienlijk, kinderloos echtpaar heeft zich over Catherine ontfermd: ze nodigen haar uit een aantal weken in de winter in de mondaine stad Bath door te brengen.
En daar komt Catherine in contact met de beau monde van Zuid-Engeland: overdag treft ze (jonge) mensen in de gezelschapszalen (‘The Rooms’), en ’s avonds ziet ze dezelfde mensen in theaters en balzalen. Zo raakt Catherine bevriend met de luidruchtige Isabella Thorpe en haar nog luidruchtiger broer John (een vriend van Catherine’s studerende broer) en later met de intelligente, rustige Henry Tilney en zijn lieve zus Eleanor. Isabella en John weten Catherine te paaien met allerlei sensationele uitstapjes, maar zij zelf voelt zich het beste thuis bij de Tilneys. Hun vader, General Tilney, bezit een oud klooster, Northanger Abbey, dat is omgebouwd tot een landhuis. Het eeuwenoude klooster en die mooie naam doen Catherine denken aan de opwindende romans die zij las over oude kastelen, geesten en belaagde jonkvrouwen.
En laat nu net die General Tilney haar, samen met Henry en Eleanor, uitnodigen om in zijn geheimzinnige landhuis te komen logeren …

ERK Niveau:

C1

Schrijver:

Jane Austen

Jaar van uitgave:

1818

Aantal pagina's:

288

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1750-1800

Plaats van handeling:

UK, de stad Bath

Bijzonderheden:

Een roman in 31 genummerde hoofdstukken.
In het Nederlands heet de roman eveneens ‘Northanger Abbey’.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De novel-of-manners ‘Northanger Abbey’ kan heel kort worden samengevat: een jonge vrouw uit een goed – maar niet al te rijk milieu – komt in contact met gegoede jonge burgers en zij probeert onder hen een geschikte partner te vinden.
Een eenvoudig gegeven en zoals het lijkt niks bijzonders. Geen tijd aan besteden dus. Maar dat is allerminst het geval. De roman geeft een prachtig beeld van de ‘middle classes’ in de tweede helft van de achttiende eeuw (met name in Groot-Brittannië). Jane Austen weet zonder spectaculaire middelen die wereld perfect te construeren.

 

WAT MOET JE WETEN?

‘Northanger Abbey’ is behalve een novel-of-manners over gegoede Engelsen in de achttiende eeuw ook een schilderij van de stad Bath in die tijd. Daarnaast wordt een opkomend genre in de Engelse literatuur in die tijd – het horrorgenre – op de hak genomen.

DE TAAL

De taal van ‘Northanger Abbey’ is lastig, vooral in het begin van de roman. Dan zijn de beschrijvingen uitvoerig en complex. Als je even doorleest zul je echter de taal leren waarderen, vooral de ironie.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte.

DE TAAL EN HET VERHAAL

Qua taal is de roman niet gemakkelijk.
Dat geldt niet voor het verhaal zelf. Het is een verhaal over liefde en over de goede partner vinden. Dat klinkt simpel – en dat is het eigenlijk ook. Ms Austen staat niet bekend om haar complexe plots, maar wel om haar scherpe karakteriseringen en haar – soms heel scherpe – ironie. Je weet dus dat de ‘heroine’ de juiste partner zal krijgen, maar onderweg komt ze altijd ook een ‘verkeerde’ partner tegen.
Een subthema in deze roman is horror. Dit was een belangrijk genre aan het worden en Jane Austen moest er niet veel van hebben. Daarom steekt ze de draak met dit soort sensationele literatuur. Dat geldt vooral ‘The Mysteries of Udolpho’, een vroege horrorroman die geschreven werd in Engeland, maar die zich (zoals heel veel romans in dit genre) afspeelde in Italië. De verhalen gingen over bewegende harnassen, omvallende beelden, tochtige kastelen en flauwvallende jongedames. Ms Austen maakt op haar eigen subtiele wijze gehakt van dit soort sensatieverhalen.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Northanger Abbey’ een boek met een literair niveau C 5e en een taal-(ERK-)niveau C1.

Schrijfstijl:

De roman is zeer ironisch geschreven, soms bij het satirische af. Jane Austen fileert sommige karakters (en sommige groepen) genadeloos – zonder daarbij ooit vilein te worden. En zo nu en dan geeft ze een wijze les over van alles en nog wat.
Zoals over het waarderen van ‘de roman’:
‘And what are you reading, Miss _?’ ‘Oh, it’s only a novel!’ replies the young lady; while she lays down her book with affected indifference, or momentary shame. ‘It is only ; Cecilia’, or ‘Camilla’, or ‘Belinda’; or, in short, only some work in which the greatest powers of the mind are displayed, in which the most thorough knowledge of human nature, the happiest delineation of its varieties, the liveliest effusions of with and humour are conveyed to the world in the best chosen language. (Chapter 5)

Actie:

‘Northanger Abbey’ bevat een verhaal met heel weinig actie. Toch mis je die actie niet. De roman gaat niet om een verhaal of duidelijke plot, maar om karakterbeschrijvingen. En die zijn ruimschoots aanwezig in deze boeiende novel-of-manners.

Tijd:

De gebeurtenissen in de roman spelen zich af in de jaren 1750-1800. Het verhaal maakt duidelijk hoe moeilijk het was voor jonge dames om een geschikte man te vinden, met name wanneer je tot de ‘gegoede’ burgerij behoorde.

Plaats:

De setting van ‘Northanger Abbey’ is voornamelijk de Zuid Engelse stad Bath, al eeuwenlang bekend vanwege haar geneeskrachtige baden en haar vele uitgaansmogelijkheden (theaters, balzalen, parken). Enkele scenes spelen elders: de familie van Catherine woont in het dorp Fullerton (ergens in de buurt van de stad Salisbury) en Catherine logeert later bij haar vriendin Eleanor Tilney in Northanger Abbey in het graafschap Gloucestershire.

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Northanger Abbey’: zal Catherine het geluk vinden – en zo ja, met wie dan?

Verteller:

De roman heeft een auctoriale verteller. Wel lijkt deze verteller ons regelmatig persoonlijk toe te spreken, met name met een ironische opmerking. Het maakt duidelijk dat zij – de verteller – bij de wederwaardigheden van haar ‘heroine’ aanwezig lijkt te zijn geweest.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Northanger Abbey’ zijn:
• Catherine Morland: de 17-jarige ‘heroine’ van dit verhaal is het vierde kind uit een gezin met tien kinderen. Als meisje viel zij niet echt op: ze is niet geïnteresseerd in lezen, leren, tekenen of muziek maken en een schoonheid is ze ook niet. Dat verandert later wel iets: Catherine besteedt meer aandacht aan haar uiterlijk, mannen vinden haar hoe langer hoe meer aantrekkelijk. Ze gaat veel lezen, vooral sensationele horrorromans. Wel voelt ze zich nog de mindere op het gebied van algemene kennis, muzikaliteit en culturele zaken;
• Mrs Allen: de rijke dame uit het dorp van Catherine die haar meeneemt om in Bath mensen (lees: mannen) te leren kennen. Mrs Allen heeft zelf geen kinderen en haar grootste gespreksthema lijkt de laatste mode te zijn;
• Henry Tilney, clergyman: een ongeveer 25-jarige dominee uit een aanzienlijke familie. Hij logeert een groot deel van de winter bij zijn vader en zuster in Bath;
• Isabella Thorpe: de eerste vriendin van Catherine. Een vrolijke meid die echter alleen in feesten en in mannen geïnteresseerd lijkt te zijn;
• John Thorpe: de broer van Isabella, eens student uit Oxford. John is zelfverzekerd, luidruchtig en nogal een grootspreker;
• Eleanor Tilney: de tweede vriendin van Catherine, een zus van Henry. Eleanor is alles wat Isabella niet is: stil, intelligent, humoristisch en betrouwbaar.

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Northanger Abbey’ zijn:
• Mrs Morland: de moeder van Catherine (en nog negen kinderen, waaronder Sarah, George en Harriet). Mrs Morland is hardwerkend, optimistisch en vrolijk;
• Mr Morland: een dorpsdominee. Hij verdient niet erg veel, maar hij behoort wel tot de betere standen vanwege zijn kennis en zijn functie;
• Mr Allen: een landeigenaar uit het dorp van Catherine. Zijn vrouw en hij nodigen Catherine uit om met hen de winter in het ‘wereldse’ Bath door te brengen;
• James Morland: de oudste broer van Catherine. Hij studeert in Oxford maar brengt de winter door in Bath, samen met zijn vriend John Thorpe;
• Mrs Thorpe: een weduwe, de moeder van John en Isabella, die met haar zoon en dochter de winter doorbrengt in Bath;
• General Tilney: de energieke en jong uitziende vader van Henry en Eleanor Tilney, een weduwnaar;
• Captain Fredrick Tilney: de oudste zoon van General Tilney, een beroepsmilitair;
• Anderen: Mrs Hughes (gezelschapsdame van Eleanor Thorpe), William (bediende van de Tilneys), Anne en Maria (dochters van Mrs Thorpe).

Website:

https://www.gutenberg.org/files/121/121-h/121-h.htm

Film:

‘Northanger Abbey’ is vele malen verfilmd, vaak met heel veel succes. Ook werden er toneelbewerkingen, hoorspelen van de roman gemaakt, evenals talloze websites over de roman.

Overig:

‘Northanger Abbey’ werd in 1818 postuum gepubliceerd; het boek was al in 1793 geschreven (maar werd niet gepubliceerd). Het is daarmee officieel de derde roman van Ms Austen.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over Jane Austen.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Mansfield Park van Jane Austen
• Cranford van Elizabeth Gaskell
• The Haunting of Hill House van Shirley Jackson

Citaat:

Northanger Abbey! These were thrilling words, and wound up Catherine’s feelings to the highest point of ecstasy. Her grateful and gratified heart could hardly restrain its expressions within the language of tolerable calmness. To receive so flattering an invitation! To have her company so warmly solicited! Everything honourable and soothing, every present enjoyment, and every future hope was contained in it; and her acceptance, with only the saving clause of Papa and Mamma’s approbation, was eagerly given. ‘I will write home directly,’ said she, ‘and if they do not object, as I dare say they will not –’ (chapter 17)

Vragen over het boek:

1. Waarom heeft Catherine in het dorp waar ze woont nog nooit een vriendje gehad?
2. Wat is het verschil tussen Mrs Thorpe en Mrs Allen?
3. Waarom verheugt Catherine zich op een bezoek aan Northanger Abbey?
4. Waardoor wordt het geluk van Catherine op Northanger Abbey uiteindelijk verstoord?