On the day his destiny returned to claim him, Ted Mundy was sporting a bowler hat and balancing on a soapbox in one of Mad King Ludwig's castles in Bavaria. It wasn't a classic bowler, more your Laurel and Hardy than Savile Row. It wasn't an English hat, despite the Union Jack blazoned in Oriental silk on the handkerchief pocket of his elderly tweed jacket. The maker's grease-stained label on the inside of the crown proclaimed it to be the work of Messrs. Steinmatzky & Sons, of Vienna.
And since it wasn't his own hat - as he hastened to explain to any luckless stranger, preferably female, who fell victim to his boundless accessibility - neither was it a piece of self-castigation. ‘It's a hat of office, madam,’ he would insist, garrulously begging her pardon in a set piece he had off perfectly. ‘A gem of history, briefly entrusted to me by generations of previous incumbents of my post - wandering scholars, poets, dreamers, men of the cloth - and every man jack of us a loyal servant of the late King Ludwig - hah!’ The hah! perhaps being some kind of involuntary throwback to his military childhood. ‘Well, what's the alternative, I mean to say? You can hardly ask a thoroughbred Englishman to tote an umbrella like the Japanese guides, can you? Not here in Bavaria, my goodness, no. Not fifty miles from where our own dear Neville Chamberlain made his pact with the devil. Well, can you, madam?’

© Hodder and Stoughton, 2003/2004.

Ted Mundy groeit op in een ongelukkig gezin in een vrij paradijselijke, koloniale wereld: zijn moeder overlijdt bij zijn geboorte, zijn vader is een verbitterde Britse militair en de kleine Ted wordt opgevoed door een liefdevolle Ayah en hij is bevriend met veel Indiase (later: Pakistaanse) dorpsgenoten.
Maar al snel na de onafhankelijkheid van Pakistan keren vader en zoon terug naar Engeland. Ted krijgt de kans om te studeren, maar hij wordt een recalcitrante jongeman die het geluk gaat zoeken in West-Berlijn. Daar raakte hij bevriend met de charismatische Sasha, een vriendschap die hen tot ‘absolute friends’ zal smeden.
Die vriendschap steunt en ondermijnt Ted in de decennia daarna. Hij ontmoet jaren later zijn vriend Sasha opnieuw en hij wordt eveneens een spion (voor welke mogendheid dat is voor beiden is lang onduidelijk). De spionage en de vriendschap houdt hen beiden in Duitsland, op meerdere plekken en bij meerdere organisaties en personen.

ERK Niveau:

B2

Schrijver:

John le Carré

Jaar van uitgave:

2004

Aantal pagina's:

382

Tijd waarin het verhaal zich afspeelt:

1960-2000

Plaats van handeling:

Meerdere plaatsen, met name in Duitsland

Bijzonderheden:

Een roman in 15 genummerde hoofdstukken.

IS HET BOEK VOOR JOU INTERESSANT?

De spionageroman ‘Absolute Friends’ is een vertelling die meer dan vijf decennia beslaat. Een onderliggend thema is vriendschap: de vriendschap tussen een Brit en een Duitser. Beiden zijn teleurgesteld in hun (westerse, decadente) wereld en ze werken aan een betere, eerlijker wereld. Maar die wereld komt maar niet tot stand: wereldmachten en -leiders strijden om de macht en geld is vaak de leidende factor.

WAT MOET JE WETEN?

‘Absolute Friends’ beschrijft het onafhankelijk worden van India en (West-)Pakistan, de jaren zestig in Engeland, de onrustige Berlijnse jaren zeventig, de spionage in ‘Oost’ en ‘West’ tijdens de jaren tachtig en opnieuw de verlangens naar een rechtvaardiger wereld daarna. De hoofdpersonen lijken een oneerlijke strijd te leveren tegen machten die hen aan alle kanten kunnen vermorzelen.

DE TAAL

De woorden en de zinnen in ‘Absolute Friends’ zijn soms moeilijk. Mr Le Carré schrijft niet zo maar een spionageverhaaltje: hij weet waar hij het over heeft en hij wil zijn kennis kwijt – inclusief de politieke en idealistische overtuigingen van die tijd.
De alinea’s en de hoofdstukken zijn van een gemiddelde lengte. Er zijn veel dialogen.

DE TAAL EN HET VERHAAL

‘Absolute Friends’ is soms lastig te lezen qua taal, maar het spannende en soms ontroerende verhaal maakt het lezen gemakkelijker, evenals de vele dialogen.
Het verhaal is niet alleen spannend, maar ook heel informatief: je komt heel veel te weten over de tweede helft van de twintigste eeuw.
Op basis van deze eigenschappen is ‘Absolute Friends’ een boek met een literair niveau C 5a en een taal-(ERK-)niveau B2.

Schrijfstijl:

‘Absolute Friends’ is mooi geschreven: informatief, spannend en zo nu en dan ontroerend.

Actie:

De spionageroman ‘Absolute Friends’ is een verhaal met veel actie. Ted is actief in allerlei subversieve bewegingen waardoor hij regelmatig in contact komt met politie, lokale overheden en geheime diensten.

Tijd:

‘Absolute Friends’ speelt zich af in de jaren 1945-2000. Het leven van Ted en Sasha speelt zich af in een periode van dekolonisatie, de ‘Koude Oorlog’, de vredige jaren in Europa en een steeds toenemende welvaart.

Plaats:

De setting van ‘Absolute Friends’ is meerdere plaatsen. Een groot deel van de roman is gesitueerd in Duitsland (München, West-Berlijn en Heidelberg), maar Ted woonde en werkte op veel plaatsen in de wereld (Pakistan, Londen, New Mexico, om maar wat te noemen).

 

Verhaallijn:

Er is één belangrijke verhaallijn in ‘Absolute Friends’: hoe zal de vriendschap tussen Ted en Sasha zich ontwikkelen?

Verteller:

De roman ‘Absolute Friends’ heeft een auctoriale verteller.

Hoofdkarakters:

De hoofdkarakters in ‘Absolute Friends’ zijn:
Ted Mundy:
In de periode 1947-1960:
• Ted verliest zijn moeder bij zijn geboorte. Zijn vader is majoor in het Britse leger in India (het landsdeel dat in die jaren (West-)Pakistan wordt. De vader wordt onderscheiden, maar hij verliest toch na een aantal jaren zijn baan (en daardoor ook zijn pensioen). Hij keert teleurgesteld terug naar Engeland, een verbitterd man.
In de periode 1960-1970:
• Ted krijgt de kans om te studeren, ondanks het geldgebrek thuis. Hij gaat naar Oxford, waar hij al snel radicaliseert. Uiteindelijk besluit hij met een vriendin naar West-Berlijn te verhuizen om daar (misschien) ook te studeren.
In de periode 1970-1980:
• In West-Berlijn raakt Ted bevriend met de kraker revolutionaire leider Sasha. Hij woont met hem en zijn groep lang in een kraakpand. Na een aantal illegale daden en confrontaties met de West-Duitse politie wordt Ted teruggestuurd naar Engeland.
In de periode 1980-1990:
• Ted reist de wereld rond en woont langere tijd in Taos, New Mexico. Weer terug in Londen gaat hij werken voor de British Council en mag hij vaak met culturele reizen naar het vasteland van Europa. Hij leert de onderwijzeres Kate kennen en besluit zich te vestigen als goede ‘huisje-boompje-beestje’ burger. Maar dat loopt anders: de Britse geheime dienst rekruteert hem en hij ontmoet Sasha opnieuw na jaren.
In de periode 1990-2000:
• Ted begint een reisbureau in Heidelberg. Later treffen we hem als gids in een kasteel bij München, waarmee hij een bescheiden inkomen verdient. Hij heeft nog altijd literaire ambities (een roman schrijven), maar hij woont in een arme buurt in München. Sinds een tijdje woont hij samen met Zara, een arme Turkse vrouw en haar elfjarige zoon Mustafa. En opnieuw ontmoet Ted Sasha.
Sasha:
In de periode 1947-1960:
• Sasha groeit op bij zijn ouders in Oost-Duitsland. Hij is klein en ietwat mismaakt door zuurstofgebrek bij zijn geboorte. Zijn ouders vluchten later naar het noorden van West-Duitsland, waar Sasha’s vader werk krijgt als predikant. De band tussen Sasha en zijn vader is heel slecht; zijn moeder ziet lijdzaam toe hoe hun relatie verslechtert. Uiteindelijk gaat Sasha met ruzie weg en gaat hij een revolutionaire beweging beginnen in West-Berlijn.
In de periode 1960-1970:
• Sasha is succesvol met zijn groep. Ze wonen in kraakpanden en beramen illegale acties, met name gericht tegen het establishment (de overheid, de politie, de rijken). Sasha heeft meerdere relaties in de commune waar hij woont; tevens is hij de onbetwiste leider.
In de periode 1970-1980:
• Sasha voelt zich hoe langer hoe minder thuis bij zijn revolutionaire groep. Hij besluit een nog radicalere wending aan zijn leven te geven: hij wijkt uit naar Oost-Duitsland. In Oost-Duitsland wordt hij hartelijk ontvangen: achterdochtig als men is, sluit men hem op, martelt hem en onderwerpt hem aan langdurige ondervragingen.
In de periode 1980-1990:
• Sasha heeft zich opgewerkt binnen de Stasi, de gevreesde Oost-Duitse geheime dienst. Wat niemand weet is dat Sasha als dubbelspion werkt: hij smokkelt berichten door naar Engeland.
In de periode 1990-2000:
• Een nieuwe kennis van Ted – Nick Amory: de leidinggevende en contactpersoon van Ted, de Vice-Consul, the British High Commission in Berlijn. Ted en hij raken min of meer bevriend. Hun eerste ontmoeting is wanneer Ted wegens opruiend gedrag uit West-Berlijn teruggestuurd wordt naar Engeland. Later rekruteert Amory hem wanneer hij vanuit Oost-Duitsland in West-Berlijn arriveert; vanaf dat moment zijn ze collega’s en min of meer vrienden van elkaar.

 

Bijfiguren:

De belangrijkste bijfiguren in ‘Absolute Friends’ zijn:
In de periode 1947-1960:
• Major Mundy: de vader van Ted, een militair in Brits India (en het latere Pakistan);
• Ayah: de verzorgster van Ted. Zij was als een moeder voor hem na de dood van zijn eigen moeder;
• Herr Pastor: de vader van Sasha, een predikant in Oost-Duitsland.
In de periode 1960-1970:
• Mrs McKechnie: de huishoudster (en latere minnares) van Major Mundy;
• Mr Malory (Hugo Mandelbaum): een Duitse joodse leraar die Ted veel leert over het Duits en over Duitsland en haar literatuur;
• Ilse: een radicale studente in Oxford, de eerste echte vriendin van Ted.
In de periode 1970-1980:
• Compagnons en medekrakers van Sasha in Berlijn: Greek Christina, The Viking, Legal Judith Kaiser, Legal Karen, Magda, Torkil, Hilde.
In de periode 1980-1990:
• Mahmoud: een taxichauffeur in Pakistan;
• Bernie Luger en Nita: een schilder en zijn model in Taos, New Mexico;
• Kate Andrews: een onderwijzeres in Londen, een politiek bewuste dame;
• Des en Bess Andrews: de ouders van Kate;
• Jake: de zoon van Kate;
• Phillip: de vriend van Kate;
• Spike, Sally the Needle: medewerkers van een toneelgezelschap;
• Erna, Comrade Inge, Professor Wolfgang, Lothar, Frau Doktor Bahr, Horst, Manfred: Oost-Duitse politiemensen, geheim agenten en/of ambtenaren;
• Mr Arnold, Cliff (chauffeur), Paul (head dispatcher): medewerkers van de British Intelligence;
• Orville J. (Jay) Rourke: een Amerikaanse geheim agent, geassisteerd door chauffeur Milton;
• Egon: de partner van Ted op het taleninstituut in Heidelberg.
In de periode 1990-2000:
• Zara: de Turkse vriendin van Ted in München. Ze is (samen met haar zoontje) verlaten door haar man en ze is aan de grond wanneer Ted zich over haar ontfermt;
• Mustafa: de 11-jarige zoon van Zara. Hij was erg gesloten – totdat hij zijn idool Ted ontmoette;
• Collega gidsen van Ted: Frau Doktor Blankenheim, Herr Stettler, Michel Delarge, Frau Meierhof, Fritz, Pablo, Marcel;
• Dina en Kamal: de vriendin van Zara en haar zoon;
• Maria Kolbach, Dimitri, Janet, Richard, Sven, Angelo: leden van de ‘New Planet Foundation’ (aka ‘The Counter-University’);
• Herren Frinck, Brandt en Doktor Eisner: medewerkers van een bank in Heidelberg;
• Stefan: de tuinman en conciërge bij het taleninstituut in Heidelberg, die samen met zijn vrouw Elli het oude gebouw heeft bewaakt.

 

Website:

https://www.theguardian.com/books/2003/dec/20/featuresreviews.guardianreview5

Film:

De roman is niet verfilmd.

Overig:

‘Absolute Friends’ is de negentiende spionageroman van John le Carré.

Link naar pagina over auteur

-->Informatie over John le Carré.

Leessuggesties:

Als je dit een mooi boek vond, zou je ook kunnen lezen:
• Magic Seeds van V.S. Naipaul
• The Whole Truth van David Baldacci
• Purity van Jonathan Franzen

Citaat:

‘Well, Teddy, now you may see for yourself how neatly I am impaled on the imperfect logic of my own convictions! Go well, dear Teddy. You are my absolute friend! If I decide as I fear I have already decided, I shall carry your loyal heart with me!’ (p.111)

Vragen over het boek:

1. Hoe is de band tussen Ted en zijn vader en verandert deze in de loop der jaren?
2. Waarom kon Sasha de leider worden van de revolutionaire beweging in West-Berlijn?
3. Welke rol speelt Sasha in Oost-Duitsland wanneer Ted hem daar ontmoet?
4. Wie is/zijn uiteindelijk de boef/boeven volgens jou? En wat vind je: wordt/worden de boef/boeven gestraft of niet? Waar blijkt dat uit?